“Bebeklerde kalça çıkıklığı olup olmadığının tespiti için çekilen kalça ultrasonu nedir? Bebeklerde kalça ultrasonu ne zaman çekilmeli?” gibi sorularınız varsa doğru yerdesiniz. Bebeklerde kalça ultrasonu hakkında bilmeniz gereken her şeyi sizin için derledik.
Kalça Ultrasonu Nedir?
Kalça ultrasonu, bebeklerde kalça ekleminin gelişimini kontrol etmek ve kalça çıkıklığı ya da gelişimsel kalça displazisi (GKD) gibi sorunları erken teşhis etmek amacıyla kullanılan, güvenli ve ağrısız bir görüntüleme yöntemidir. Özellikle yeni doğan bebeklerde, kalça ekleminin doğru gelişip gelişmediğini tespit etmek için ilk birkaç ayda yapılması önerilir.
Kalça ultrasonu, röntgen gibi radyasyona maruz bırakmadığı için güvenli kabul edilir; çünkü kalça ultrasonunda bebeğin kalça eklemi, ultrason dalgaları kullanılarak görüntülenir.
Kalça Ultrasonu ve Röntgen Farkları
Her ki yöntem de bebeklerde kalça ekleminin değerlendirilmesinde kullanılsa da birçok önemli farkları vardır:
- Radyasyon: Bebeği için kalça ultrasonu çektirecek olan ebeynvlerin en büyük kaygısı şüphesiz ki radyasyon. Ancak, endişelenmeyin; çünkü kalça ultrasonu radyasyon içermez. Öte yandan, röntgen ise radyasyona maruz bırakan bir görünteeme yöntemidir. Bu nedenle, bebeklerde kalça ultrasonu tercih edilirken, röntgenin daha büyük çocuklarda kullanılması daha güvenlidir.
- Zamanlama: Ultrason, bebeklerin kalça kemiklerinin hâlâ büyük oranda kıkırdak olduğu, ilk 6 aylık dönemde tercih edilir.
- Görüntü Kalitesi: Ultrason, yumuşak doku ve kıkırdak yapıları detaylı bir şekilde gösterebilse de kemik görüntülemede röntgen kadar iyi değildir. Ancak, radyasyon nedeniyle röntgen, genellikle ilk 6 aydan sonra tercih edilir.
Bebeklere Kalça Ultrasonu Neden Çekilir?
Öncelikle belirtmek isteriz ki bebeklere kalça ultrasonu çekilmesinin asıl nedeni bebekte kalça çıkıklığı olup olmadığını erkenden tespit edebilmektir. Ayrıca, aşağıdaki amaçlar için de bebeklere kalça ultrasonu çekilir:
- Türkiye’de her 100 çocuktan 2’sinde kalça çıkıklığı tespit edilmektedir.
- 3 aydan küçük bebeklerde kalça ultrasonu ile erken teşhis konulabilmekte ve tedavi ile sorun çözülebilmektedir.
- Ancak 3. aydan sonra kalça eklemlerinin kıkırdak yapısı kaybolmakta ve tedavi güçleşmektedir. Bu nedenle, bebeklere kalça ultrasonu yaptırmak tedavi için çok önemlidir.
- Ayrıca kalca çıkıklığının (kalça displazisi) yanı sıra kalça eklemenin normal şekilde gelişip gelişmediği de bu yolla tespit edilir.
- Eğer ailede kalça çıkıklığı varsa bebeğin risk tespiti de bebek kalça ultrasonu ile tespit edilebilir ve düzenli takip yapılır.
Bebeklerde Kalça Ultrasonu Ne Zaman Çekilir?
Öncelikle belirtmek isteriz ki bebeklerde kalça çıkıklığı tespiti 3 aylıktan küçük ve büyük bebeklerde farklı yöntemlerle yapılır.
3 aydan küçük bebeklerde kalça ultrasonu;
- Bebeğiniz doğumu seyreden ilk 4 gün içinde doktorunuz tarafından fiziksel muayeneden geçirilir.
- Doktor bu muayenede herhangi bir sorun tespit etmezse, bebeğinize kalça ultrasonu 1 aylıkken yapılmalıdır.
- Kalça ultrasonunun geç yapılması durumunda ise tedavi zorlaşır; çünkü bebeğin kalça eklemlerini oluşturan yapılar ilk 3 ayda kıkırdak durumundadır.
- Bu nedenle, 1 aylık kalça ultrasonu ile tespit edilen sorunlar hızlıca tedavi edilebilir. Ancak 3 aydan büyük bebeklerde kalça çıkıklığı tedavisi daha zordur.
- 1 aylıkken yapılan kalça ultrasonunun bir diğer faydası da fiziksel muayenedeki yanılma payını azaltmaktır; çünkü fiziksel muayene yeteri kadar güvenilir veriler veremez.
- Bazen kalça çıkıklığı tespit edilen bebek kalça ultrasonuna girdiğinde durumun öyle olmadığı görülebilir. Tam tersi durumlarda ise doktor bebekte kalça çıkıklığından şüphelenmese de tespit kalça ultrasonu ile yapılabilir.
Kalça Ultrasonu Bebeğe Zarar Verir Mi?
Ailelerin en çok akıllarına takılan soru “Kalça ultrasonun radyasyonu bebeğe zarar verir mi?” sorusudur. Ancak size iyi bir haberimiz var: Bebeklere çekilen kalça ultrasonu radyasyon yaymaz ve bebeğe zarar vermez.
Kalça ultrasonu, sanıldığı gibi radyasyon yayan bir yöntem değildir; bebeğinizin vücuduna ses dalgaları gönderilir ve tespit bu şekilde yapılır. Bu sebeple de ne anneye ne de bebeğe zarar vermez.
Bebeklerde Kalça Ultrasonu Nasıl Çekilir?
- Öncelikle bebek sırtüstü ya da yan yatırılır.
- Bebeğinizin vücuduna bir jel sürülür. Bu jelin amacı ses dalgalarının iletilmesini kolaylaştırmaktır ve bebeği bir zararı olmaz.
- Jel sürülen bölgede ultrason cihazı gezdirilir ve cihaz bebeğinizin bedenine ses dalgaları gönderir.
- Ses dalgaları eklemler, kemikler, organlar vb. tüm yapılardan farklı şekilde yansır ve bu sayede, ultrason işlemini görür.
- Ses dalgaları bilgisayar tarafından kaydedilir ve grafiğe dökülür.
- Bu işlem sırasında bebeğiniz herhangi bir ağrı hissetmez.
Bebek Kalça Ultrasonu Ne Kadar Sürer?
Bu sorunun cevabı bebeğin o anki durumuna bağlıdır;
- Eğer bebeğinizin akrnı toksa ve keyfi yerindeyse bebeğiniz çok hareketli olmaz ve bebek kalça ultrasonu 5 dakikada çekilir.
- Bebeğinizin kalça ultraosnunun kısa sürmesi için beyaz gürültü sesleri dinletebilir ya da uyku arkadaşını yanında götürebilirsiniz.
- Eğer bebeğiniz doktorda huzursuzlanıyorsa ve hareketli bir bebekse kalça ultrasonu 20 dakika kadar sürebilir.
- Kalça ultrasonu sonuçları ise en geç 2 gün içinde çıkar.
Bebeklerde Kalça Ultasonu Zorunlu Mudur?
Evet, bebeğinize kalça ultrasonu çektirmeniz hem doktorunuz hem de Sağlık Bakanlığı tarafından ısrarla önerilir ve size hatırlatılır. Peki neden?
- İlk 3 ayda yapılan kalça ultrasonu bebeğin tedavi edilebilmesi için elzemdir.
- 3 aydan büyük bebeklerde kalça çıkığı tedavisi maalesef daha zordur.
- Ayrıca, ülkemizde doğan bebeklerin %2’sinde kalça anomalisi olduğu tespit edilmiştir.
- Özellikle bazı bebekler kalça çıkığı ve eklem gelişimi bozukluğu risk grubundadır ve birçok aile bebek yürüyene kadar kendileri bu tespiti yapmakta zorlanırlar.
- Kalça ultrasonu zaten bebeğe zarar vermediği için çekinmeden bebeğinize kalça ultasonu yaptırabilirsiniz.
Peki, neden bazı ülkelerde bebeklere kalça ultrasonu yapılmaz?
Bu sorunun cevabı ‘ekonomik nedenler’dir. Sosyal devlet anlayışını benimseyen birçok ülkede (Avrupa ülkeleri gibi) kalça ultrasonu zorunludur ve 1 aylık bebeklere çekilir. Ancak, maliyetli bir işlem olduğu için Amerika gibi ülkelerde zorunlu tutulmaz. Ancak bu doğru bir uygulama değildir ve bebeğin hayatı boyunca sorun yaşamasına neden olacağı bir hastalığa karşı önlem alınmamış olunur.
Bebeklerde Kalça Çıkıklığı Risk Faktörü
Yukarıda da belirtildiği gibi ülkemizdeki bebeklerin %2’sinde kalça çıkıklığı ve kalça eklemi gelişiminde anomali tespit edilmektedir. Ancak, bazı bebeklerin kalça çıkıklığı olma ihtimali daha yüksektir. “Hangi bebeklere kalça ultrasonu yapılmalıdır?” sorusunun da cevabı olan risk faktörleri ise:
- Çoklu gebeliklerde yani ikiz bebeklerde kalça çıkıklığı riski daha yüksektir.
- Ailesinde kalça çıkıklığı olan bebekler risk grubunda kabul edilir ve düzenli takip edilmelidirler.
- Makat pozisyonunda geliş de kalça çıkıklığı nedeni olabilir.
- Kundaklanan bebeklerde de kalça çıkıklığı yaşanma riski vardır ve bebek küçükken kalça çıkıklığı tespit edilmese de sonradan ortaya çıkabilir. Bu nedenle, düzenli takip önemlidir.
- Ayrıca, annenin ilk doğumuysa da kalça çıkıklığı riski daha çoktur.
Bebeklerde kalça ultrasonu hakkında tüm sorularınızı cevaplamaya çalıştık. Ayrıntılarıyla anlatmaya çalıştığımız gibi kalça ultrasonu radyasyon yaymaz, bebeğe zarar vermez ve aksine fayda sağlar. Bu nedenle, lütfen bebeğinize kalça ultrasonu çektirmekten çekinmeyin.
Bebeklerde Kalça Ultrasonu Değerleri
Bebeklerde yapılan kalça ultrasonu, kalça ekleminin yapısal gelişimini değerlendirmek için kullanılan önemli bir tanı yöntemidir. Sonuçlar, kalça eklemindeki kemik ve kıkırdak yapısının doğru bir şekilde gelişip gelişmediğini gösterir. Eğer sonuçlar referans değerler içinde ise, kalça ekleminin sağlıklı olduğu anlaşılır ve herhangi bir müdahaleye gerek kalmaz. Ancak, eğer bebeğinizde kalça çıkıklığı ya da gelişimsel kalça displazisi (GKD) gibi bir sorun tespit edilirse, erken dönemde tedaviye başlanarak, gelişimsel bozukluklar olabildiği kadar engellenir. Erken teşhis, uzun vadede daha ciddi problemlerin önlenmesi açısından kritik önem taşır.
Kalça Gelişim Bozukluğu Nedir?
Kalça gelişim bozukluğu olarak da bilinen Gelişimsel Kalça Displazisi, bebeklerin kalça ekleminin yeteri kadar gelişmemesi durumudur. Kalça eklemini oluşturan uyluk kemiğinin başının, kalça yuvasına tam oturmamasıyla karakterize olur. Ancak, hem önleyici uygulamalar hem de fiziksel rehebilitasyon çalışmaları için önemli olan bozukluğun derecesidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Bebeklerde kalça ultrasonu daha geç çekilebilir mi?
Hayır, kalça ultrasonu 1 aylıkken çekilmelidir; çünkü bebeklerin kalça eklemleri ilk 3 ayda kıkırdak yapıdadır ve kalça çıkıklığı tedavisi daha kolay yapılır. Ancak bebek kalça ultrasonu daha geç çekildiğinde bebeğinizin tedavisi de zorlaşır. En geç 3. aya kadar çektirmeniz gerekse de 1. ayında çektirirseniz tam anlamıyla tedavi kolaylıkla sağlanır.
Bebeklerde kalça ultrasonu kaç aylıkken çekilir?
En geç 3 aylık olarak bilinse de 1 aylıkken çekilmelidir; çünkü bebeğinizin kalça eklemlerini oluştruan yapılar ilk 3 ayda kıkırdak yapıdadır. Bu nedenle, 1 aylıkken kalça çıkıklığı tespit edilirse kolayca tedavi edilebilir. Kalça çıkıklığı ultrasonu ne kadar gecikirse tedavi de o kadar zorlaşır.
Bebek kalça ultrasonu radyasyon yayar mı?
Hayır. Radyasyon yaymaz; çünkü ses dalgaları ile yapılır. Bebeğinizin vücuduna ses dalgaları gönderilir ve bu ses dalgalarının yansımaları kaydedilerek grafiğe dökülür. Böylece, bebeğinize radyasyon verilmemiş olur ve kalça ultrasonu bebeğe hiçbir zarar vermez.
Bebek kalça utrasonu öncesinde ne yapılmalı?
Bebeğinizin kalça ultrasonunda önce tok olduğundan emin olmalısınız ki çok hareketli olmasın ve işlem kolayca halledilebilsin. Böylece bebeğiniz de strese girmemiş olur. Bebeğinizi kalça ultrasonu esnasında sakinleştirmek için beyaz gürültü seslerinden yardım da alabilirsiniz.
Kalça gelişim bozukluğu nasıl tedavi edilir?
Bebeklerde kalça gelişim bozukluğu, genellikle doğumdan sonraki ilk fizik muayenede fark edilir. Eğer şüphe varsa, kalça ultrasonu veya röntgen gibi görüntüleme testleri kullanılarak kesin teşhis konulabilir.
