Bebeğinizi sonunda kollarınıza aldınız ama göbek bağı bakımında dikkat edilmesi gerekenler kafanızı mı karıştırıyor? O halde “Göbek bağı bakımı nasıl yapılır?” sorusunun tüm ayrıntılarını öğrenmek için yazımızı sonuna kadar okumanızı tavsiye ederiz. Göbek bağı kanaması, göbek bağının dümesi gibi durumlarda ya da düştükten sonra yapılacakları da anlatacağımız yazımıza geçmeden önce Yenidoğan Bakım Önerileri’mize de mutlaka göz atmanızı tavsiye ederiz.
Göbek Bağı Ne İşe Yarar?
Hem göbek bağı hem de göbek kordonu olarak karşımıza çıkan bu doku hamilelik sürecinde bebeklere oksijen ve besin taşımakla görevlidir. Ancak, doğumla birlikte bebeğin artık bunlara ihtiyacı kalmaz ve göbek kordonu kesilir. Geriye kendi kendine düşmesi için küçük bir kısım bırakılır ve bu doku her ne kadar canlı bir doku olmasa da ciddi bir bakım gerektirir.
Göbek Bağı Ne Renk Olmalıdır?
Göbek bağının rengi hem sağlıklı bir bakımın yapılıp yapılmadığını hem de iyileşme aşamalarını gösteren önemli bir etmendir.
Bebeğiniz eve ilk geldiğinde göbek bağının rengi mavi/beyaz bir görüntüde olacaktır. Ancak zamanla kahverengimsi/ siyahımsı bir renge bürünür. “Bebeğin göbek bağı neden kararır?” sorusunun peşine düşmenize ise hiç gerek yoktur; çünkü göbek bağının siyahlaşması iyileşmeye başladığını gösterir.
Göbek Bağı Ne Zaman Düşer?
Bebekler doğduktan sonraki 2 hafta içinde göbek bağlarının tamamen iyileşmesi ve düşmesi beklenir. Ancak, göbek kordonunun iyileşme süreci 3 haftaya kadar da uzayabilir. Eğer göbek bağı enfeksiyon kapmadıysa ve kordon bakımı düzenli yapılıyorsa endişelenmenizi gerektiren bir durum yoktur.
Aksine göbek bağının erken düşmesi kanama, bölgede enfeksiyon ya da granülom adı verilen bir dokunun bölgede kalmasına neden olabilir. Bu durumda, mutlaka doktorunuza başvurmalı ve muayene talep etmelisiniz.
Göbek Bağı Düştükten Sonra Parça Kalması
Bebeğinizin göbek bağı düştükten sonra parça kaldıysa bu durum göbek bağının zamanından önce düştüğü anlamına gelir. Yani göbek bağı tam kurumadan ve iyileşmeden düşer ve geriye granülom adı verilen o parça kalır.
Göbek bağı düştükten sonra kalan parçanın da birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşmesi ve düşmesi gerekir. Ancak, bu parçanın enfeksiyon kapma olasılığı daha fazladır ve bakımı daha zordur. Bu nedenle, doktorunuza başvurmanız ve muayene talep etmenizi tavsiye ederiz; hele ki granülom dokusunda akıntı varsa.
Göbek Kordonu Bakımı Nasıl Yapılır?
Öncelikle göbek kordonu bakımının en önemli kuralı; göbek bağının her zaman kuru kalması gerektiğidir. Ayrıca:
- Göbek kordonunun kuru kalması için mevsime bağlı olarak bebeğinizin göbeğini açık bırakan kıyafetler tercih edebilirsiniz. Ya da göbek bağı oyuntulu bebek bezi kullanabilirsiniz.
- Göbek kordonunun ıslak ya da nemli kalması halinde enfeksiyon riski maalesef artacaktır.
- Göbek bağının iyileşmesini hızlandırmak için hava almasına da yardımcı olabilirsiniz. Bu madde için de imdadınıza göbek bağı oyuntulu bebek bezleri ve göbeği açık kıyafetler koşacaktır.
- Göbek bağı düşmeden bebekler yıkanmaz; ama bebeğinizin temizlenmesi gereken durumlarda göbek kordonuna yaklaşmamak koşuluyla ıslak bir bezle bebeğinizi güzelce silebilirsiniz.
- Göbek kordonu bakımının bir diğer anahtarı da hijyendir.
- Göbek kordonunu dezenfekte edebilmek için her bez değiştirişinizde göbek bağını izotonik su ile temizlemeniz tavsiye edilir.
- Göbek bağına çiş ya da kaka bulaşması gibi özel durumlarda ise alkol ile temizleme işlemi uygulayabilirsiniz.
Son olarak belirtmek isteriz ki iyotlu antiseptik içeren ürünlerden uzak durmalısınız; çünkü bu ürünler iyot oranı nedeniyle bebeğinizde troid sorunlarına yol açabilir.
Göbek Bağı Kanaması Normal Midir?
Birçok ebeveyn gibi sizin de göbek bağı kanaması nedeniyle telaşlandığınızın farkındayız. Ancak endişelenmenize gerek yok; çünkü göbek bağının iyileşme sürecinde kordon kenarında hafif bir kan olması normaldir. Göbek bağının iyileşmesinin bir göstergesi olan bu kan sizi korkutmasın.
Ancak, eğer göbek bağındaki kana ek olarak, kordon kenarında şişme ya da kızarıklık varsa ve kokulu bir akıntı oluyorsa enfeksiyon seçeneği akla gelir ve doktora başvurmak gerekir.
Göbek Bağı İltihabı
Yenidoğan göbek bağı bakımının doğru yapılmaması oldukça tehlikeli bir durumdur ve göbek bağı iltihabına neden olabilir. Göbek deliği zaten bakteri ve mantarların yerleşip üremesine çok yatkın bir alan olduğu için doğru olmayan göbek bağı bakımının bu duruma neden olması kaçınılmazdır. Göbek bağı iltihaplarının %15’i ölümcül olduğu için bu konuda mutlaka dikkatli olunmalıdır.
Göbek Bağı İltihabı Nedenleri
- Göbek bağı bakımının doğru yapılmaması
- Kordonun nemli ya da ıslak bırakılması
- Göbek bağı düşmeden bebeğe banyo yaptırılması
- Kaka ya da çiş bulaşan göbek bağının temizlenmemesi
- En az günde bir defa izotonik su ile temizlenmesi
- Göbek kordonunun hava ile temas etmemesi ve kuruyup iyileşememesi
- Göbek deliği dışarıda olduğu için bebeğe yanlış müdahalelerde bulunulması
- K vitamini eksikliği
- Bebeğin erken doğması
Göbek Bağı İltihabı Belirtileri
- Kordon çevresinde şişlik ya da kızarıklık
- Göbek bağından gelen akıntı (Bağdan geldiğini gözlemlemiyorsanız dahi bebeğinizin kıyafetlerinizde dikkatinizi çekecektir.)
- Göbek bağından gelen kötü ve ağır koku
- Göbek kordonunun kenarından sarı/yeşil bir sıvı gelmesi (irin)
- Bebekte ateş olması
Özellikle ilk 4 belirtiden birini bebeğinizde gözlemliyorsanız, acilen doktorunuza başvurmalısınız.
Göbek Bağı İltihabı Tedavisi
Bebeğinizde göbek bağı iltihabı varsa doktorunuz öncelikle göbek bağından örnek alacak ve iltihaba neden olan bakteriyi tespit edecektir ki doğru tedavi uygulanabilsin. Sonrasında göbek bağı iltihabı tedavisi iltihabın derecesine göre farklılık gösterir.
- Hafif göbek bağı iltihabı: Bu durumda doktorunuz muhtemelen size antibiyotik bir merhem verecek ve bebeğinizin göbek kordonuna düzenli olarak sürmenizi isteyecektir. Ayrıca bebeğinizde K vitamini eksikliği olup olmadığına bakılacak ve gerekirse takviye yapılacaktır.
- Ağır göbek bağı iltihabı: Bu durumda doktorunuz bebeğinizi hastaneye yatırmak ve intravenöz antibiyotik tedavisine başlamak isteyebilir. Damar yoluyla bebeğinize antibiyotik verilmesi anlamına gelen bu tedavi yaklaşık 1 hafta sürer ve bebeğin hastanede kalması gerekebilir.
- Daha ciddi durumlarda göbek bağındaki iltihabın cerrahi müdahale ile boşaltılması gerekebilir. Bazı ileri durumlarda enfeksiyon doku ölümüne de neden olabilir ve bu durumda da bebeğe cerrahi müdahale yapılır.
Göbek Bağı Düştükten Sonra Ne Yapılır?
Öncelikle belirtmek isteriz ki “Evet, göbek bağı düşmesi bakımının sona erdiği anlamına gelmez.” Göbek bağı düştükten sonra da bakıma devam etmeniz gerekir:
- Göbek deliğine bastırmadan bölgeyi kulak çubuğu ile kurulayabilirsiniz.
- Bölgenin hava almasını ve kuru kalmasını sağlayabilirsiniz.
- Göbek bağı düştükten sonra da 1 hafta boyunca göbek bağı oyuntulu bebek bezlerini kullanmaya devam edebilirsiniz.
- Bebeğinize pamuklu kıyafetler giydirerek bölgenin ve cildinin hava almasını sağlayabilirsiniz.
- Göbek bağı bölgesi tamamen kuruyup iyileşene kadar bebeğinize banyo yaptırmamaya devam edebilir ve bir süre daha bezle silerek temizliğe devam edebilirsiniz.
- En önemlisi ise; göbek deliği dışarıda diye kesinlikle bebeğinizi sıkı sıkı kıyafetlerle sarmamalı, bölgeye madeni para koymamalı ya da benzeri bir uygulama yapılmasına izin vermemelisiniz. Bu durum enfeksiyon riskini arttırır.
Göbek Bağı Bakımında Yanlış Bilinenler
YANLIŞ: Göbek Bağı Sürekli Kapalı Tutulmalıdır.
Bazı ebeveynler, göbek bağının sürekli kapalı tutulması gerektiğine inanır. Ancak, bu inanış yanlış ve üstelik tehlikelidir. Çünkü göbek bağı enfeksiyonunu önlemek için, göbek bağının kuru ve temiz olması şarttır. Sürekli kapalı tutulması ise terleme nedeniyle kuru kalmasını engeller. Ayrıca, hava almayan göbek bağı da enfeksiyona karşı daha korumasız olur.
YANLIŞ: Göbek Bağı Alkolle Temizlenir.
Hayır; göbek bağını temizlemenin en doğru yöntemi sıcak su (mümkünse izotonik su) ve sabun kullanmaktır. Ebeveynler alkolün mikrop kıracağını düşünse de izotonik su ile temizlenen bir göbek bağı, kuru tutulduğu ve hava alması sağlandığı sürece, kolay kolay mikrop kapmaz. Ancak, illa ki alkol kullanılacak ise fazla kullanımdan kaçınılmalı ve sonrasında yine izotonik su ile durulanıp iyice kurulandıktan sonra kapatılması gerekir.
YANLIŞ: Göbek Bağı Düşmeden Bebek Yıkanmaz.
Tabii ki bebeğinizi göbek bağı düşmeden de yıkayabilirsiniz; ancak, dikkatli olmanız kaydıyla. Göbek bağı varken banyo suyunun mikroplardan arındırılmış olması burada en önemi noktadır. Tabii ki bebeğinizi yıkayacak kadar izotonik su bulamazsınız; ancak, banyo suyunu önce kaynatıp sonra ılıtarak kullanabilirsiniz. Ayrıca, göbek bağının duş esnasında olabildiği kadar korunması ve sonrasında, güzelce temizlenmesi, bebek bağı iltihabını önlemeniz için yeterlidir.
Kısacası göbek bağı bakımı, yenidoğan bebek sağlığı için son derece önemlidir. Göbek bağına nazikçe yaklaşmak, temiz ve kuru tutmak, enfeksiyon riskini azaltmak ve bebeğin iyileşme sürecini hızlandırmak için son derece önemlidir. Bir ebeveyn olarak, yenidoğan bebeğinizin göbek bağı bakımı için yapmanız gerekenler yalnızca bunlar ve tabii ki bu günlerde yaşadığınız tecrübelerin tadını çıkarmak!
Sıkça Sorulan Sorular
Göbek bağı nasıl temizlenir?
Göbek bağı nazikçe, ılık izotonik su ve sabunla temizlenmeli, ardından yumuşak bir havluyla kurulanmalıdır.
Göbek bağı düşmezse ne olur?
Bebeklerin göbek bağının en geç 3 hafta içinde düşmesi gerekir; aksi takirde, doktorunuza başvurmanız gerekir. Ancak, prematüre bebeklerde bu süre biraz daha uzayabilir. Doktor kontrolünde olmak kaydıyla, endişlenmenize gerek yoktur.
Göbek bağı neden kötü kokar?
Eğer göbek bağından kötü koku geliyorsa ve bu kokuya kızarıklık ya da akıntı eşlik ediyorsa hızlıca doktorunuza başvurmanız gerekir; çünkü göbek bağı iltihabı belirtileridir.
Bebeklerde göbek bağı iltihabı tehlikeli midir?
Bebeklerde göbek bağı iltihaplarının %15’i ölümcüldür ve geç kalınan durumlarda bebeğin hastaneye yatırılması, cerrahi müdahale ve doku kaybı gibi durumlar yaşanabilir.
Dışarıda olan göbek deliği nasıl düzeltilir?
Bebeklerin dışarıda olan göbek deliğine kesinlikle müdahale edilmemelidir; özellikle madeni para koyma ya da sıkı kıyafetler giydirme gibi uygulamalar ölümcül risk taşıyan göbek bağı iltihabına neden olabilir.
