| İÇERİK TABLOSU |
| Emzirmeyi Ne Zaman Bırakmalıyım? |
| Emzirmeyi Bırakırken Yapılmaması Gerekenler |
| Alternatif Yöntemler |
| Anne Sütünden Ek Gıdaya Geçiş |
Bebeklerin ilk 6 ay boyunca anne sütü ile beslenmesinin, bağışıklık üzerindeki olumlu etkileri artık her ebeveyn tarafından bilinmektedir. Öyle ki, anne sütü miktarı konusunda sorun yaşayan birçok ebeveyn, anne sütünü arttırmanın yollarını arıyorlar. Ancak tüm bu yararlarına rağmen, belli bir zamandan sonra bebeklerin anne sütünden kesilmesi gerekmektedir. Çocuk ve yenidoğan sağlığı konusunda da otorite kabul edilen Dünya Sağlık Örgütü, bu zamanı 2 yaş olarak belirliyor. Biz de Budizzz ailesi olarak, ebeveynler için çok duygusal olabilen emzirmeyi bırakma döneminde izleyebileceğiniz yolları ve dikkat etmeniz gerekenleri bir araya getirmeye çalıştık.
Emzirmeyi Ne Zaman Bırakmalıyım?
Bebek ve yenidoğan sağlığı konusunda da otorite kabul edilen Dünya Sağlık Örgütü, bebekleri sütten kesmek için doğru zamanının 2 yaş olduğunu belirtmektedir; ama günümüz çalışma koşulları, anneye özel durumlar ve benzeri nedenlerle bu zaman değişiklik gösterebilmektedir. Bu noktada asıl dikkat edilmesi gereken, bebeğin bağışıklık sistemi için çok önemli olan anne sütünü ilk 6 ay alıp almamasıdır. Ayrıca, anne sütünün faydalarına rağmen, 2 yıldan uzun süre emen çocukların yetişkinlikte psikolojik olarak olumsuz etkilendiği yönünde tartışmalar bulunmaktadır ve 2 yıldan uzun süre emzirmek önerilmemektedir. Bütün bu kriterler göz önüne alındığında, 6 ay ile 2 yaş arasında olmak koşuluyla sizin ve bebeğinizin hazır olduğu anda emzirme adım adım bırakılabilir.
Emzirmeyi Bırakmak İçin Neler Yapmalıyım?
-
Öncelikle, emzirme sürenizi kademeli olarak azaltabilirsiniz.
-
Emzirme sonrasında bebeğinize bir miktar ek gıda vermeyi deneyebilirsiniz. Böylece bebeğiniz, anne sütü dışındaki besinlerin de lezzetlerine alışmaya başlayacak ve anne sütüne olan bağımlılığı bir miktar azalacaktır.
-
İkinci adım olarak, emzirme zamanınızı ek gıdadan önce yerine, ek gıda sonrasına alabilirsiniz. Bu adımı uygulamanız biraz zaman alabilir; ancak başardığınızda bebeğiniz acıktığında yalnızca anne sütüne yönelmek yerine diğer gıdalar ile de tatmin olacaktır.
-
Besleme zamanlarında, siz yerine diğer aile bireylerinin de yardımcı olması ve beslemeyi onların yapması da bebeğinizin alışkanlıklarını değiştirmeye yardımcı olabilir.
-
Besleme ya da kısa emzirme periyotları sonrasında alıştırma bardağı ile su içirmeye başlayabilirsiniz. Emzirme süresince ihtiyacı olan yeterli sıvı miktarını anne sütünden karşılayan bebeğinizin, bu alışkanlığı edinmesi çok önemlidir.
-
Bu süreçte, emzirmenin yalnızca bebeğin beslenmesiyle ilgili olmadığının, aynı zamanda duygusal bir bağ da olduğunun farkında olmak önemlidir. Siz emzirmeyi bırakırken bebeğinizde duygusal bir boşluk oluşmaması için, onunla sık sık konuşmaya ve tıpkı emzirirken olduğu gibi tensel temas kurmaya özen gösterebilirsiniz.
-
Özellikle bebekleri uyutmak için yapılan emzirmeler, duygusal bağımlılığa yol açabilmektedir. Bu yüzden, bebeğinizi emzirerek uyutmak yerine tensel temasınızı sürdürerek ve ona ihtiyacı olan huzuru sağlayıp sakinleştirerek uyutmak yararlı olabilir. Ayrıca, bebeğinize uyku arkadaşı hediye etmek de bu süreci kolaylaştırabilir.
-
Bu yöntemlerin hepsini denemenize rağmen sonuç alamıyorsanız, emzirmeyi bırakma sürecini biraz ertelemeyi düşünebilirsiniz; çünkü sizin ve bebeğinizin hazır hissetmediği bir zamanda bırakmak, bebekte huzursuzluk ve uykusuzluk gibi başka sorunlara yol açabilir.
Emzirmeyi Bırakırken Yapılmaması Gerekenler
Emzirmeyi bırakma sürecinde, ne yapılması gerektiği kadar ne yapılmaması gerektiği de çok önemlidir; çünkü emzirmek, beslemenin ötesinde anne ile bebek arasındaki duygusal bir bağdır ve bu konuda attığımız her adımda hassas olmak önemlidir.
-
Emzirmeyi alıştırma süreci olmadan bırakmak, süreci çok daha sancılı hale getirebileceği için tercih edilmemelidir. Sütten aniden kesilen bebeklerde, huzursuzluk, uyku düzeninde bozulma, uykusuzluk ve sindirim sorunları yaşanabilir. Bütün bu olumsuzlukları yaşamamak için, yukarıda açıklamaya çalıştığımız yöntemleri deneyebilir ve emzirmeyi aşamalı olarak bırakabilirsiniz.
-
Yukarıda da belirtildiği gibi emzirme yalnızca besleme yöntemi değil, aynı zamanda anne ile bebek arasındaki duygusal bir bağ çeşididir. Bu sebeple, emzirmeyi bırakma sürecinde bebeğinizin hassas olabileceğini unutmamalı ve onu sertçe reddetmek, kendinizden uzak tutmak gibi davranışlardan kaçınmalısınız.
-
Bebeğinizi, bu sürece hazırlamadan yapılan ani gıda değişimleri de tehlikeli olabilmektedir. Yukarıda da belirtildiği gibi anne sütü ve ek gıdaların birlikte tüketildiği, kademeli bir geçiş süreci birçok olumsuzluğun önüne geçmek için önemlidir. Aksi takdirde, bebeğinizde sindirim ve bağırsak sorunları gibi rahatsızlıklar görülebilir.
Emzirmeyi bırakma süreci için hazırladığımız bu yazı, Dünya Sağlık Örgütü’nün tavsiyeleri doğrultusunda oluşturulmuştur ve bu zorlu süreçte size ve bebeğinize yardımcı olmayı hedeflemektedir. Buna rağmen, emzirmeyi bırakırken size ve bebeğinize en uygun zamanı ve yöntemi belirlemek, ancak doktorunuzun ve sizin gözlemlerinizle mümkündür.
Sütten Kesme Sürecinde Alternatif Yaklaşımlar
Sütten kesme, anne ve bebek arasındaki bağın en özel süreçlerinden birinin sonlandığı bir dönemi ifade eder. Ancak bu sürecin duygusal yönleri kadar pratik yönleri de dikkatle ele alınmalıdır. Her bebek ve annenin bu süreçte farklı bir deneyim yaşadığı unutulmamalıdır. Geleneksel yöntemlerin yanı sıra alternatif yaklaşımlar da süreci kolaylaştırabilir ve daha sağlıklı bir geçiş yapılmasını sağlayabilir.
Kendiliğinden Sütten Kesme (BLW)
Bebeklerin zamanla anne sütüne olan ihtiyaçlarını kendi kendilerine azaltması, doğal bir sütten kesme yöntemi olarak kabul edilir. Bebek büyüdükçe, ek gıdalar onun beslenmesinde daha büyük bir rol oynar ve anne sütüne olan bağı doğal olarak azalır. Bu yöntemde, anne bebeğin emme talebine göre emzirmeye devam eder, ancak ek gıda çeşitliliğini artırarak bebeğin ilgisini farklı tatlara yönlendirir. Bu, hem fiziksel hem de duygusal bir denge sağlar.
Kademeli Azaltma Yöntemi
Kademeli azaltma yöntemi, sütten kesme sürecini hem anne hem de bebek için daha az stresli hale getirebilir. Bu yöntemde, bebeğin emzirme sıklığı yavaşça azaltılır. Örneğin, önce gündüz emzirmeleri kesilir, ardından gece emzirmelerine geçilir. Anne sütü öncesinde bebeğe sevdiği bir ek gıdanın sunulması, emme ihtiyacını azaltmada etkili olabilir. Ayrıca, emzirme saatlerinin yerine oyun veya sevgi dolu aktiviteler eklenerek bebeğin dikkatini başka bir yöne çekmek de faydalı olabilir.
Duyusal Alternatifler ve Duygusal Bağların Güçlendirilmesi
Anne sütü, yalnızca fiziksel bir ihtiyaç değil, aynı zamanda bir güven ve sevgi kaynağıdır. Bu nedenle, sütten kesme sürecinde bebeğin duygusal ihtiyaçlarını karşılamaya devam etmek büyük önem taşır. Tensel temas, bebekle geçirilen sakin zamanlar ve uyku öncesi okunan kitaplar gibi ritüeller, sütten kesme sırasında bebeğin duygusal olarak desteklenmesini sağlar. Ayrıca, bebeğe bir uyku arkadaşı veya rahatlatıcı bir battaniye sunmak, bu süreçte güven duygusunu artırabilir.
Zorlanılan Durumlarda Profesyonel Destek
Bazı anneler ve bebekler, sütten kesme sürecinde beklenenden daha fazla zorlanabilir. Anne ve bebeğin fiziksel ya da duygusal stres yaşadığı durumlarda, bir emzirme danışmanı ya da çocuk doktorundan destek almak süreci daha sağlıklı bir şekilde ilerletmeye yardımcı olabilir. Özellikle anne sütüne alternatif olarak hangi gıdaların sunulması gerektiği konusunda uzman görüşü almak faydalı olacaktır.
Anne Sütünden Ek Gıdaya Geçiş: Pratik Öneriler
Anne sütünden ek gıdaya geçiş, bebeğinizin beslenme düzeninde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu süreç, yalnızca bebeğinizin fiziksel gelişimini desteklemekle kalmaz; aynı zamanda beslenme alışkanlıklarının temelini oluşturur. İşte bu geçiş sürecini kolaylaştırmak ve bebeğinizin yeni tatlarla tanışmasını sağlamak için dikkat edilmesi gereken pratik öneriler:
Ek Gıdaya Geçişi Zamanlama ve Başlangıç
Ek gıdaya geçiş için ideal zaman, bebeğinizin altıncı ayını tamamladığı dönemdir. Bu dönemde bebeğinizin sindirim sistemi katı gıdalara daha uygun hale gelir. Ancak her bebek farklıdır; bu nedenle bebeğinizin hazır olduğunu gösteren sinyalleri takip edin. Örneğin:
-
Bebek, desteksiz oturabiliyor ve başını dik tutabiliyorsa,
-
Aile bireylerinin yemeklerine ilgi gösteriyorsa,
-
Ağzına aldığı yiyeceği diliyle dışarı itmek yerine yutuyorsa, ek gıdaya geçişe hazırdır.
Ek Gıdalarla Tanışma Süreci
Bebeğinize ek gıdaları yavaşça ve teker teker tanıtın. Bu süreçte, her yeni gıdayı en az 3-5 gün boyunca deneyerek olası alerjik reaksiyonları gözlemleyin. İlk başta püre şeklinde yumuşak kıvamda yiyecekler sunabilirsiniz. İlk ek gıda olarak tercih edebileceğiniz bazı seçenekler:
-
Havuç püresi
-
Tatlı patates
-
Elma veya armut püresi
-
Yoğurt (ev yapımı ve şekersiz olması tercih edilir)
-
Pirinç veya yulaf bazlı bebek mamaları
Tat ve Kıvam Alışkanlığı Oluşturma
Bebekler ilk başta katı gıdalara alışırken zorluk yaşayabilir. Bu nedenle:
-
Yeni bir gıdayı anne sütü veya formül sütle karıştırarak alıştırmaya çalışabilirsiniz.
-
Başlangıçta kaşığı bebeğinizin ağzına değil, dudaklarına değdirerek alışmasını sağlayabilirsiniz.
Yemek Rutinleri Oluşturma
Bebeğinizin yemek saatlerini düzenli hale getirmek, ileride sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmasına yardımcı olur. Başlangıçta günde bir öğün ek gıda vererek başlayabilir, zamanla bunu iki veya üç öğüne çıkarabilirsiniz. Yemek sırasında sakin bir ortam yaratmaya özen gösterin ve bebeğinizin kendi hızında yemesine izin verin.
Ek Gıdalarda Çeşitlilik ve Dengeli Beslenme
Ek gıdaya geçişte bebeğinizin beslenmesinin dengeli olmasına dikkat edin. Tüm besin gruplarından yiyecekleri tanıtarak hem sağlıklı hem de zengin bir damak tadı geliştirmesine yardımcı olabilirsiniz.
-
Karbonhidratlar: Patates, pirinç, tam buğday ekmek
-
Protein: Tavuk, balık, mercimek, yumurta (alerji ihtimaline dikkat edilerek)
-
Sebze ve Meyveler: Mevsim sebzeleri ve düşük asitli meyveler
-
Yağlar: Zeytinyağı veya avokado püresi
Sütten kesme süreci, sabır ve anlayış gerektiren bir yolculuktur. Her bebeğin farklı olduğunu unutmamak ve bu süreci bebeğinizin ihtiyaçlarına uygun bir şekilde planlamak önemlidir. Bebeğinize sevgi ve güven dolu bir ortam sunarak, bu önemli geçişi daha kolay ve sağlıklı bir hale getirebilirsiniz.
Dilerseniz Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'nün Emzirme Rehberi'ne de göz atabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Bebekler ne zaman sütten kesilmelidir?
Bebekler en az 6 ay emmeli ve 6 ay ilâ 2 yıl arasında sütten kesilmelidir.
Bebekleri erken sütten kesmek, herhangi bir soruna neden olur mu?
Bebeklerin 2 yıl süre ile emmeleri beklenmektedir; eğer sütünüzde azalma var ise anne sütünü arttıran yiyecekleri deneyerek daha uzun süre emzirebilirsiniz.
Bebekler 2 yıldan fazla emzirilebilir mi?
Bebeklerin 2 yıldan daha fazla emmesi, öz güven yetersizliğine ya da birey olma bilincinde olumsuz etkilere sebep olabileceği için önerilmemektedir.
Emzirmeyi bırakmak için neler yapılabilir?
Emzirmeyi bırakmak için bebeğinizi sütten iğrendirebilir ya da öğünlerini ek gıda ile değiştirerek aşamalı bir geçiş planı uygulayabilirsiniz.
