Bebek ve Çocuklarda Mindful Eating: Nedir, Nasıl Uygulanır?

İÇERİK TABLOSU

Mindful Eating Nedir?

Mindful Eating Faydaları Nelerdir?

Bebekler İçin Yeme Farkındalığı Önerileri

Çocuklar İçin Yeme Farkındalığı Önerileri

Günümüzün hızla değişen dünyasında sağlıklı rutinler edinmenin önemi giderek artıyor. Söz konusu miniklerimiz olduğunda ise bu görev biz yetişkinlere düşüyor. Sağlıklı bir bebek/çocuk yetiştirmek için olmazsa olmaz rutinlerin başında ise tabii ki mindful eating ve sağlıklı uyku rutinleri var. Bu nedenle, ebeveynlere tavsiyeler serimizin bu yazısında mindful eating rutinlerini mercek altına alıyor ve hem çocuklar hem de bebekler için önerilerimizi sunuyoruz. Hazırsanız, başlayalım!

Mindful Eating Ne Demek?

Mindfulness esasında bireyleri tam olarak şu anı yaşamayı ve deneyimlerimizi kaçırmamayı hedefleyen farkındalık prensiplerine dayanan bir kavramdır. Yemek ile ilişkilendirildiğinde ise mindful eating ismini alır ve bireyleri yemeklerine, yemek yedikleri sırada deneyimledikleri duyumlar ve açlık-tokluk içsel ipuçlarına dikkat etmeye teşvik eden bir uygulamadır.

Mindful eating yemeklerle sağlıklı bir bağ kurulması ve yeme bozukluğuna bağlı hastalıkların önlenebilmesi için çocukluktan itibaren edinilmesi gereken bir davranıştır. Söz konusu bebekler ve çocuklar olduğunda, hayat boyu fayda sağlanabilen bu rutinlerin oluşturulması tabii ki ebeveynlerin küçük müdahalesi ile mümkündür.

Ancak, yalnızca çocuğu yemek yemeye zorlamamak, yemek çeşitliliği sunarak her birinin farklı tatlarından zevk almasına yardımcı olmak gibi küçücük değişimler dahi yalnızca sağlıklı beslenmeyi teşvik etmekle kalmaz, aynı zamanda vücudun ihtiyaçlarını anlama ve buna göre beslenme sağlama becerisini geliştirirken, yiyecekle sağlıklı bir ilişki kurmayı da destekler.

Gelin bu basit ama etkili yöntemlere birlikte göz atalım!

Mindful Eating Faydaları

Mindful eating, yalnızca yeme alışkanlıklarımız değil; bedenimizle, yiyeceklerle ve duygularımızla olan ilişkilerimizi de dönüştüren kapsamlı bir yaklaşımdır. Bu uygulama, çocukları yemek yerken tamamen "o an" da olmaya, yedikleri yiyecekleri ve bu süreçteki deneyimlerini bilinçli bir şekilde fark etmeye teşvik eder.

1. Yemek Farkındalığını Artırır.

Mindful eating, yemek yeme sürecini bir alışkanlıktan çıkarıp, bilinçli bir eyleme dönüştürür. Yemek yerken yavaşlamak, her bir lokmanın tadına, kokusuna, dokusuna ve hatta görünümüne dikkat etmek, yemeğin çocuk için daha keyifli ve doyurucu bir deneyim olmasını sağlar. Bu farkındalık, çocuğun yiyecekleri yalnızca fiziksel bir ihtiyaç olarak görmesini önler ve yemek yemenin bir tür "şükran pratiği" haline gelmesine yardımcı olur. Bu sayede çocuklar, yiyecekleri birer ödül ya da ceza olarak değil; sağlıklı yaşamın parçası olarak görmeye başlarlar.

2. Açlık ve Tokluk Sinyallerini Daha İyi Anlamayı Sağlar.

Özellikle çocuklarda, yemek yerken açlık ve tokluk sinyallerini göz ardı etmek, oldukça yaygın bir durumdur. Ancak mindful eating, çocukların bedenlerinin verdiği sinyalleri daha iyi anlamalarına yardımcı olur ve fiziksel açlık ile duygusal yeme dürtüleri arasında bir denge kurmalarını sağlar. Çocuklarda ve bebeklerde açlık-tokluk sinyallerine duyarlılığını artırmak, ilerleyen yaşlarda yeme bozukluklarının önlenmesi açısından oldukça önemlidir.

3. Aşırı Yeme Alışkanlığını Önler.

Mindful eating, yemek yerken otomatik davranışlardan kaçınmayı ve her lokmanın bilinçli bir şekilde tüketilmesini teşvik ettiği için, özellikle stresli veya duygusal durumlarda aşırı yemek yeme eğilimi olan çocuklarda aşırı yemenin önüne geçilmesini sağlar.

4. Sağlıklı Besin Seçimlerini Teşvik Eder.

Yeme farkındalığı, uzun vadede çocukları daha bilinçli besin seçimleri yapmaya da teşvik eder. İşlenmiş gıdalar yerine doğal ve taze yiyeceklerin tercih edilmesi, mindful eating pratiğiyle kolaylaşır; çünkü çocuklar ve bebekler, mindful eating sayesinde farklı tatlara ve dokulara daha açık olurlar.

5. Yeme Bozukluklarının Önlenmesine ve Tedavisine Yardımcı Olur.

Mindful eating, çağımızda özellikle ergenlik pandemilerinden sayılan, anoreksiya, bulimia ve binge eating gibi yeme bozukluklarının önlenmesinde ve tedavisinde de tercih edilen, etkili bir araçtır. Yemekle sağlıklı bir ilişki kurmayı teşvik ettiği için, çocukların yiyeceklerle olan duygusal bağlarını iyileştirir ve hayat boyu sürecek bir koruyucu etki yaratır.

Bebekler İçin Mindful Eating Önerileri

Öncelikle bebekler için mindful eating rutinlerinin, bebeğin yemeğe odaklanması, farklı gıdaları tat ve duygu farklarını anlayarak deneyimlemesi ve gıdalarla olumlu bir bağ kurması üzerine inşa edildiğini hatırlatarak başlamak isteriz.

1. Yemeğe odaklanmasını sağlayın: Birçok ebeveynin yemek saatlerini kolay atlatmak için telefon, müzik gibi ekstra destekler aldığını biliyoruz. Ancak, bu durum aslında bebeğin yemeğe odaklanmasını tamamen engelliyor. Halbuki bebeğin gıdalarla düzgün bir bağ kurabilmesi ve yeme rutinlerine ayak uydurabilmesi için yeme saatinde yalnızca fiziken değil, zihinsel olarak da masada bulunması şart. Bu nedenle, bebeğinizin yemek saatlerinde sakin, oyuncak gibi dikkat dağıtıcı unsurların olmadığı bir ortam yaratmanızı ve telefon gibi desteklerden uzak durmanızı tavsiye ederiz. Unutmayın, tek odak yemek olmalı!

2. Yanıt veren beslenme uygulayın: Yanıt veren beslenmeden kasıt aslında bebeğin açlık ve tokluk sinyallerini izleyerek yemek saatini ona göre düzenlemek. Örneğin, bebek daha fazla yemek istemediğinde zorlamadan beklemek ve eğer henüz doymadıysa biraz daha hafif gıda sunmak. Bu sayede, bebeğiniz yemeği hem bir zorunluluk olarak görmez hem de ödül-ceza mekanizması gibi algılamaz. Bu uygulama sayesinde yemekle olumlu bağlar kuran bireyler, ilerleyen yaşlarda obezite ya da anoreksiya gibi sorunlar yaşamazlar. Eğer bebeğiniz sürekli olarak sizin istediğinizden az yiyorsa da endişelenmeyin; persentil tablosunda sorun olmadığı sürece her şey kontrol altında!

3. Kendi kendine yemeye teşvik edin: Yaşa uygun parmak gıdalar ve yemek araçlarını tanıtarak bebeğinizin farklı dokuları keşfetmesine ve kendi kendine yeme becerilerini geliştirmesine izin verin. Zengin bir çeşitlilikte besleyici yiyecekler sunarak damaklarının gelişmesini ve farklı tatları keşfetmelerini sağlayın. Dilerseniz Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş Dönemi rehberimizden de faydalanabilir ve kendi kendine yeme pratiğine geçişi kolaylaştırabilirsiniz.
   

4. Olumlu bir yemek deneyimi olmasına özen gösterin: Bebeğinizin yemeğe odaklanmasını sağlamak zaten yemek deneyimini de arttıracaktır; hele ki beslenme düzeni yeni gıdalarla zenginleştiriliyorsa. Ancak,  sizin de yemek sırasında bebeğinizle göz teması kurabilecek şekilde oturmanız, gülümseyerek onu teşvik etmeniz ve yeni tattığı gıdalar hakkında olumlu bilgiler vermeniz bu deneyimi daha da zenginleştirecektir.

Çocuklar İçin Mindful Eating Önerileri

Çocukluk döneminde ise mindful eating pratiklerinin esası istikrardır; çünkü artık çocuğunuz da rutinlerini takip edebilecek ve kendisi performe edebilecek yaşa geldi. Artık, kafa karıştırıcı sinyaller göndermemek, rutinlerde aksamalara yer vermemek ve mindful eating yaklaşımını öğretmek çok daha önemli.

Yakın tarihte kendi yemek saati ve çeşitliliğine kendisi karar vermeye başlayacak olan çocuğunuzun mindful eating'e devam etmesi ve hayat boyu sağlıklı bir beslenme rutini edinmesinin tek yolu, onu ikna etmek! Aksi takdirde, çocuğunuz büyüyüp de mindful eating serüvenine kendi kendine en baştan başlamaya karar verene kadar maalesef ona yardımcı olmanız pek mümkün olmayabilir.

1. Yemek saatine sadık kalın: Çocukların bir rutin geliştirmelerine ve vücutlarının açlık ve tokluk sinyallerine daha duyarlı hale gelmelerine yardımcı olmak için tutarlı yemek ve atıştırmalık zamanları belirleyin. Bu sayede çocuğunuz yemeğin doymak için olduğunu, belli bir saati olduğunu ve kendini iyi hissetmek için performe ettiği bir alışkanlık olmadığını kavrayacaktır. Ancak, yemek düzenini yalnızca evde sürdürmek yeterli değil. Çocuğunuzla dışarı çıktığınızda ya da misafirliğe gittiğinizde de yemek ve atıştırmalık saatini kaçırmamalı, sağlıksız ve hazır gıdalardan uzak durmalısınız. Bu alışkanlığı kazanan çocuklar, zamanla kendi sağlıklı alternatiflerini yanlarında taşımaya daha kolay alışır.

2. Dikkat dağıtıcılar azaltın: Yemek sırasında ekran karşısında yemek yemek veya diğer aktivitelerle meşgul olmaktan kaçının ve bu alışkanlığı çocuğunuza da aşılayın. Çocuğunuzun yemeğe odaklanmasını ve yediği yiyeceğin tam olarak farkında olmasını teşvik edin. Bebekler için mindful eating kuralları arasında da sayılan bu pratik, çocuğunuzun yemek seçme alışkanlığının azalmasını ve yemekleri birer deneyim olarak görmesini kolaylaştıracaktır. İlerleyen  yaşlarda ise en büyük faydaları, bu bireylerin daha az yemek seçmesi ve aşırı yeme alışkanlığından kaçınarak "çöp gıda" olarak tabir edilen besinlerden uzak durmasıdır.

3. Dengeli bir yiyecek çeşitliliği sunun: Meyve, sebze, tam tahıllar, yağsız proteinler ve sağlıklı yağlar da dahil olmak üzere besin açısından zengin çeşitli yiyecekler sağlayın. Bu pratik sayesinde hem bebeğinizin daha dengeli beslenmesini sağlayabilirsiniz hem de yemek deneyimini zenginleştirerek daha olumlu bir bağ kurmasını. Çocuğunuzun yeni yiyecekleri denemesini teşvik edin ve onu yemek planlamasına ve hazırlığa da dahil edin. Gerçek yemek ve "fast food" kültürü arasındaki çizgiyi netleştirmek ve doğru beslenmenin aslında planlanması, hazırlık yapılması ve dengeli olması gerektiğini öğretebilmek için bu pratikler olmazsa olmaz.

4. Porsiyon kontrolünü öğretin: Çocuğunuzu uygun porsiyon büyüklüklerini anlamasına yardımcı olmak için ölçü kaşığı, el boyutları veya yiyeceği tanıdık nesnelerle karşılaştırma gibi görsel ipuçları ile destekleyin. Yemeğini hazırlarken hangi gıdadan ne kadar eklediğinizi anlatmak ve arkasındaki mantığı kavramasına yardımcı olmak çok önemlidir; böylece, çocuğunuz kendi yiyeceklerine karar verecek yaşa geldiğinde porsiyonlama kültürünü de devam ettirecektir. Tabii çocuğunuz porsiyondaki tüm gıdaları bitirmek istemediğinde onu zorlamamanız gerektiğine değinmiyoruz bile; bunu yukarıda konuşmuştuk. :)

İşte bu kadar! Bebekler  için mindful eating ve çocuklara mindful eating öğretmek için yalnızca bu küçük pratiklere yer vermeniz yeterli olacak. Unutmayın, 3 esas noktamız var: Yemek yemeye zorlamayarak kontrollü tüketimi teşvik etmek, gıdaları deneyimlemesini sağlamak ve olumlu duygularla eşleştirmesine özen göstermek. Miniğiniz büyüdüğünde sağlıklı bir beslenme ve uyku rutininin birçok sağlıklı alışkanlığı da beraberinde getireceğine emin olabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

Yeme farkındalığı nedir?

Yeme farkındalığı, diğer ismiyle mindful eating, bireyin yemek yerken tam anlamıyla o anı yaşamasını sağlayan bir uygulamadır. Bu yöntem ile, çocuklar yemek sırasında duyusal deneyimlere, açlık ve tokluk sinyallerine dikkat etmeye teşvik edilir. Bu sayede, çocuk ve bebeklerin sağlıklı beslenme alışkanlıkları geliştirmesini ve yiyeceklerle sağlıklı bir ilişki kurmalarını sağlar.

Mindful eating pratiklerine kaç yaşında başlanır?

Mindful eating pratiklerine erken yaşlarda başlamak oldukça faydalıdır; çünkü bebeklik döneminden itibaren, sağlıklı bir beslenme alışkanlığı edinmek ve yiyeceklerle sağlıklı bir ilişki kurmak, ilerleyen yaşlarda yeme bozukluklarını önlemeye yardımcı olur.

Mindful eating, yeme bozukluklarını önlemeye yardımcı olur mu?

Evet, mindful eating, yeme bozukluklarının önlenmesine yardımcı olabilir; çünkü yiyeceklerle sağlıklı bir ilişki kurmayı teşvik ederken, aşırı yeme veya duygusal yeme dürtülerinin önüne geçer. Bu sayede, çocuklar ve bebeklerin yemekle sağlıklı bir bağ kurmalarını sağlayarak, ilerleyen yaşlarda yeme bozuklukları geliştirme riskini azaltır.