Kişinin dikkatini uzun süreli olarak bir noktada tutamaması, işlerine yeterli özeni ve zamanı vermekte zorlanması ve dinlemekte zorlanmanın yanı sıra bildiklerini aktarmakta da zorlanması durumuna dikkat dağınıklığı denir. Ancak, dikkat dağınıklığı ve dikkat eksikliği birbirinden farklı durumlardır. Bu yazımızda dikkat dağınıklığı ve eksikliği arasındaki farkları, dikkat dağınıklığının nedenlerini, belirtilerini ve tedavi sürecini açıklamaya çalışacağız.
Dikkat Dağınıklığı ve Eksikliği Arasındaki Fark Nedir?
-
Dikkat dağınıklığı günün belirli saatlerinde ortaya çıkabileceği gibi, belirli bir yaştan sonra ya da önce görülebilen, bazı konularda daha yoğunken bazen hiç ortaya çıkmayabilen değişkenliği bol bir durumdur. Yani dikkat dağınıklığı olan bir birey bu durumu genellikle geçici olarak yaşar ve yalnızca belirli alanlarda sorunla karşılaşır.
-
Dikkat dağınıklığı olan bir birey sınav senesinde dikkatini toparlamakta zorlanabilir.
-
Dikkat dağınıklığı olan bir bireyde soruna sebep olan etmenler bulunarak ortadan kaldırılabilir ya da meditasyon gibi yöntemlerle dikkat yönetimi konusunda ilerlemeler kaydedilebilir.
-
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ile de ortaya çıkabilen bir farklılık durumudur ve çoğu zaman ilaç kullanımı gerektirir. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olarak bilinen soruna sahip olan insanlarda dikkat eksikliği durumu uzun sürelidir ve değişken değildir.
-
Dikkat eksikliği olan biri hayatının neredeyse her alanında bu sorunla boğuşur. Bu sebepten dolayı da dikkat dağınıklığının aksine mutlaka uzman desteği gerektirir.
Dikkat Dağınıklığı Nedenleri
-
Stres ve anksiyete
-
Sağlıksız uyku alışkanlıkları
-
Duygusal problemler
-
Beyin kimyası ve nörotransmitter düzensizlikleri
-
Yüksek teknoloji kullanımı ve mavi ışık maruziyeti
-
Yetersiz beslenme
-
Hormonal değişiklikler
-
Kronik hastalıklar ve ilaç kullanımı
-
Çevresel faktörler (Gürültü vb.)
-
Çok fazla uyarana maruz kalma
-
Yetersiz fiziksel aktivite
-
Duyusal aşırı yüklenme
-
Zihinsel yorgunluk
Dikkat Dağınıklığı Belirtileri
-
Sevilmeyen işleri yapmakta zorlanma
-
Bu durum çocuklarda sevmediği derste başarısızlık olarak karşımıza çıkarken, yetişkinlerde yapmak istemedikleri bir işi ertelemek olarak ortaya çıkabilir.
-
Gereksiz uyaranlara karşı aşırı dikkat
-
Örneğin, ders çalışması gereken bir birey dışarıdan gelen çocuk seslerine dikkat kesilebilir ve ders çalışmak yerine o konuşmaları dinlemeye çalışabilir.
-
İsimleri ve simaları hatırlayamama
-
Özellikle yeni tanışılan insanların isimlerine ve simalarına karşı duyarsızlık
-
Sohbetleri takip etmekte zorlanma
-
Ayrıca, çocuklarda anlatılan dersi dinlemekte zorlanma ya da dinlediğini anlayamama olarak da karşımıza çıkabilir.
-
Kendini ifade etmekte zorlanma
-
Dikkat dağınıklığı nedeniyle kelimeleri ve düşüncelerini sıraya koymakta zorlanan birey konuşma becerilerinde zorluklar yaşayabilir.
Dikkat Dağınıklığı Nasıl Geçer?
Dikkat dağınıklığı, nedenlerinden de anlaşılacağı üzere, yalnızca bir alışkanlık ya da basit bir zorluk olarak kabul edilebilecek bir durum değildir; zihinsel ve duygusal sağlığı etkileyebilecek önemli bir sorundur. Bu nedenle, tedavi süreci, sadece dışsal faktörlerden içsel motivasyona ve yaşam tarzı değişikliklerine kadar bir dizi yaklaşımı içermelidir.
-
Sağlıklı Uyku Rutinleri Edinebilirsiniz.
Sağlıklı ve yeterli uyku, beynin dinlenebilmesi ve bir sonraki güne hazırlanarak, enerji toplaması için olmazsa olmazdır. Uyku sorunları yaşayan bireylerde, dikkat dağınıklığının daha yaygın olduğunu kanıtlayan araştırmalar da göstermektedir ki yetersiz uyku, zihinsel fonksiyonları, odaklanmayı ve konsantrasyonu olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle, dikkat dağınıklığı tedavisinde, sağlıklı uyku rutinleri oluşturmak oldukça önemli ve etkili bir adımdır.
Sağlıklı uyku rutinleri oluşturmak için, her gün aynı saatte yatmak, yeterli uyumak (7-9 saat arasında) ve uykudan önce mavi ışıktan uzak durmak gibi alışkanlıklar edinebilir ve konsantrasyon becerilerinizi artırabilirsiniz. Ayrıca, uyku kalitesini artıran meditasyon teknikleri ve rahatlatıcı egzersizleri de uyku rutinlerinize ekleyerek, zihninizi dinginleştirmek, düşüncelerinizi yönlendirmek gibi becerileri edinebilir; hem uyku kalitenizi hem de konsantrasyon sürenizi artırabilirsiniz.
-
Meditasyon Pratiklerine Başlayabilirsiniz.
Meditasyon, hem zihinsel sağlığı hem de dikkat dağınıklığını yönetme konusunda oldukça güçlü bir araçtır. Özellikle, zihinsel dinginlik yaratmaya ve odaklanmayı geliştirmeye yönelik meditasyon türleri, dikkat süresini uzatmakta oldukça etkilidir. Hele ki dikkat dağınıklığınızın nedeni kaygı ya da stres ise, meditasyon rutinlerinden birçok anlamda faydalanabilirsiniz.
-
Dikkat Egzersizleri Yapabilirsiniz.
Dikkat egzersizleri, beynin dikkatle ilgili bölgelerini güçlendirmek için geliştirilen bir dizi teknik ve yöntemi içerir. Bu egzersizlerin düzenli olarak yapılması, beynin konsantrasyon kapasitesini artırmaya yardımcı olur ve dikkat dağınıklığı ile mücadeleyi kolaylaştırır.
-
Uzman Desteği Alabilirsiniz.
Birçok birey, dikkat dağınıklığı tedavisi için uzman desteğine başvurmakta yetersiz kalsa da, dikkat dağınıklığının altında yatan psikolojik faktörlerin keşfi, etkili yöntemleri bulmak için oldukça önemlidir. Psikolog desteği ayrıca, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (ADHD) gibi durumların doğru bir şekilde teşhis ve tedavi edilmesine yardımcı olur.
